Nasze dziecko jest w Niebie

Co roku traumatyczne doświadczenie poronienia dotyka około 40 tysięcy kobiet w Polsce. Dziś, w Dniu Dziecka Utraconego, rodziny, które poniosły bolesną stratę, otaczają modlitewną pamięcią swoje zmarłe dzieci. Rodzice często jednak nie wiedzą, że mają prawo godnie pochować swoje dziecko i przeżyć żałobę. Przysługuje im także prawo do zasiłku pogrzebowego i urlopu macierzyńskiego. Obostrzone jest to jednak wymaganiami, które często uniemożliwiają skorzystanie z tego bezwzględnie przysługującego rodzicom prawa.

Obowiązek zgłoszenia każdego martwego urodzenia dziecka bez względu na czas trwania ciąży spoczywa na szpitalu, który zawiadamia o tym fakcie Urząd Stanu Cywilnego. Ten sporządza akt urodzenia z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe. Taki dokument jest jednocześnie aktem zgonu. Szpital ma obowiązek na prośbę rodziców wydać ciało dziecka oraz kartę zgonu w dwóch egzemplarzach. Dla pochówku dziecka martwo urodzonego wystarczy karta zgonu – nie jest wymagana adnotacja USC o jego rejestracji.

Ta procedura napotyka na bariery w postaci interpretacji prawnych Ministerstwa Zdrowia uniemożliwiających wydanie przez szpital w pełni wypełnionej karty zgonu w przypadku bardzo wcześnie utraconych dzieci. Otóż formularz zgłoszenia martwo urodzonego dziecka do USC przez szpital zawiera rubrykę „płeć”. Jest to informacja potrzebna urzędowi do poprawnego nadania imienia i nazwiska. Gdy jednak dziecko jest w bardzo wczesnej fazie rozwoju, ustalenie płci może być niemożliwe. Przez lata stosowano praktykę „uprawdopodobnienia” płci – rubryka była wypełniane na podstawie przypuszczeń lekarza i odczuć matki. Ministerstwo podważyło tę procedurę, uznając ją za niewłaściwą.

Tymczasem akt urodzenia martwego dziecka jest podstawą do skorzystania z urlopu macierzyńskiego trwającego w tym przypadku osiem tygodni. Także jeśli dziecko umrze w ciągu 8 tygodni od urodzenia, matka może pozostać na urlopie macierzyńskim do ośmiu tygodni, licząc od porodu, ale nie mniej niż 7 dni. Jeśli dziecko umrze później niż osiem tygodni od urodzenia, matce przysługuje prawo do 7 dni urlopu.

Jeśli kobieta urodziła dziecko w okresie ubezpieczenia chorobowego albo urlopu wychowawczego, przysługuje jej zasiłek macierzyński przez okres ustalony przepisami kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz okres urlopu rodzicielskiego.

Rodzice mogą również ubiegać się o przyznanie zasiłku pogrzebowego. Należy w tym celu złożyć w oddziale ZUS właściwym ze względu na swoje miejsce zamieszkania wypełniony wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego i dołączyć do niego skrócony odpis aktu urodzenia dziecka (będący aktem zgonu), oryginały rachunków poniesionych kosztów pogrzebu, dokumenty potwierdzające stosunek pokrewieństwa lub powinowactwa ze zmarłym dzieckiem oraz zaświadczenie o podleganiu ubezpieczeniu rentowemu (jeśli nie jest się emerytem lub rencistą). ZUS wypłaca zasiłek w wysokości 4 tys. zł w terminie 30 dni od złożenia kompletu dokumentów.

Barierą dla tej procedury znów są interpretacje prawne Ministerstwa Zdrowia uniemożliwiające wydanie karty zgonu w przypadku bardzo wczesnych ciąż, kiedy nie można ustalić płci. Rodzice muszą teraz wykonywać na własny koszt badania genetyczne określające płeć dziecka. NFZ nie refunduje tego badania, bo nie jest ono już działaniem leczniczym. W przeciwnym razie część szpitali ogranicza się do wydania karty zgonu, ale nie zawiadamia USC, przez co matka nie może skorzystać z urlopu macierzyńskiego lub zasiłku macierzyńskiego, ZUS nie wypłaca także zasiłku pogrzebowego.